دایره المعارف های الکترونیکی
فهرستی از دایرهالمعارفهای الکترونیکی و اینترنتی
: دایرةالمعارف انگلیسی دایرة المعارف بریتانیکا دایرة المعارف ایرانیکا دایرةالمعارف انکارتا دایرة المعارف فلسفی دایرة المعارف علمی دایرة المعارف کانادا دایرة المعارف تیتانیکا دایرة المعارف دارو دایرة المعارف خودرو دایرة المعارف رایانه دایرة المعارف اینفو پلیز دایرة المعارف فقه اسلامی دایرة المعارف گیاهی و مواد گیاهی دایرة المعارف انواع علامت و سمبل دایرة المعارف ورزشی دایره المعارف بزرگ کلمبیا دایره المعارف پروبرت دایره المعارف رایگان اینترنتی دایره المعارف‌های تخصصی دایره المعارف تاریخ دایره المعارف فلسفی استنفورد دایره المعارف فلسفه دایره المعارف شرقی‌شناسی دایره المعارف کامپیوتر(فارسی) دایرهالمعارف اصطلاحات دایره المعارف تاریخچه اقتصاد و تجارت دایرهالمعارف ادبیات دایره المعارف اسلام(دانشگاه الازهر) دایره المعارف اسلام(فلسفه اسلامی) دایره المعارف شیعه دایره المعارف کاتولیک دایره المعارف یهودیت دایره المعارف کشورهای جهان دایره المعارف کشورهای جهان دایره المعارف روانشناسی ( دانشنامه بریتانیکا بریتانیکا بهترین کیفیت ( دانشنامه از
دیگر دایرهالمعارفهای انگلیسی زبان قرن حاضر دایرهالمعارف آمریکانا است.
نخستین ویرایش این دایرهالمعارف که بر اساس ویرایش هفتم دایرهالمعارف
بروکهاوس تدوین شده است در شانزده جلد و در فاصله سالهای 1829 تا 1833 در
فیلادلفیلا منتشر شد. در سال
1903 ناشر آمریکانا مدعی طراحی نو شد این درحالی بود که هنوز بسیاری از
مقالات ، ترجمه از دایرهالمعارف آلمانی بروکهاوس بود که نهایت بعد از
بارها تجدیدنظر در سال 1920 دایرهالمعارف آمریکانا در 30 جلد منتشر شد و
سیاست ویرایش را در پیش گرفت. دایرهالمعارف
آمریکانا بیشتر بر تاریخ، جغرافیای آمریکا و زندگینامه آمریکا بیان تأکید
دارد. از این رو این دایرهالمعارف، بهترین مرجع برای مطالب و موضوعها و
شخصیتهای آمریکایی است. در سال 1972 دوروتی کول دایرهالمعارفهای آمریکانا و
بریتانیکا را در مقایسه‌ی خود، در تأکید بر زمینههای دانش بشری شبیه و
یکسان دید و اینکه هر دو مجموعه به یک اندازه مصورند و تأکید آنها بر مناطق
جغرافیایی و سیاسی یکسان است. از این دایرهالمعارف همانطور که عنوان آن دلالت دارد در موارد تاریخی، جغرافیایی و زندگینامه‌ای ، تأکید اساسی آن بر آمریکاست. نحوه استفاده این
دایره المعارف به صورت الفبایی تدوین شده و جلد آخر آن به نمایه اختصاص
دارد که نمایه آن به صورت الفبایی بوده و در هر جلد هر موضوع با دو شماره
ذکر شده که شماره اول مربوط به شماره جلد دایرهالمعارف و شماره دوم مربوط
به شماره صفحهای است که موضوع مورد نظر در آن جلد از دایرهالمعارف وجود
دارد. این دایرهالمعارف بر روی لوح فشرده هم عرضه شده و همچنین به شکل
الکترونیکی با ( دانشنامه یکی
دیگر از دایره‌المعارفهایی که در ارتباط با فرهنگ و تاریخ ایران منتشر شده
دایرهالمعارف ایرانیکا است. در تهیه و تدارک این دایرهالمعارف حدود
چهارصدنفر ایرانشناس، زیرنظر و به ویراستاری احسان یارشاطر همکاری
داشته‌اند، ناشر آن به زبان انگلیسی و در دانشگاه کلمبیا در نیویورک است. هدف
اصلی از انتشار این دایرهالمعارف پرکردن شکاف مهمی است که در منابع مرجع
در ارتباط با تاریخ و فرهنگ خاورمیانه به زبان انگلیسی است. دامنه و گستره
این دایرهالمعارف شامل تاریخ و فرهنگ ایران‌زمین و اثرات متقابل با
همسایگانش است. و از تمرکز صرف به ایران خودداری شده است. بدین ترتیب این
دایرهالمعارف را به محدوده شرق یعنی هند، روابط رومی و یونانی با ایران،
فرهنگ مسلمانان شبه قاره هند، تمدنهای قفقاز و آسیای مرکزی، عالم تشیع، شرح
احوال نژادها و عقاید و آداب و رسوم ایرانیان قدیم را در بر می‌گیرد. محدوده
زمانی آن از روزگار ماقبل تاریخ و تا زمان حال است. اما سرگذشت کسانی را
که در قید حیات هستند را در بر نمی‌گیرد. اما به تاریخ علوم و هنر ایران و
جنبه‌های خاص چون خوشنویسی توجه شده است. درحالیکه عموماً در سایر منابع
خاصه در دایرهالمعارفها چنان عنایتی به این جنبه‌های تاریخ و هنر و علوم
ایران نشده است. نکته مهم در
تدوین دایرهالمعارف ایرانیکا، نظام حرف‌به‌حرف‌نویسی مدخلهای آن است که با
حرف لاتین است. در مطالعات ایرانشناسی با مشکل دگرنویسی کلمات- خواه بصورت
آوانویسی، خواه بصورت حرف‌به‌حرف نویسی- روبرو هستیم. این مشکل در
نشان‌دادن کلمات فارسی به عربی به مراتب بیشتر است. این نظام در
دایرهالمعارف اسلام و کتابخانه کنگره آمریکا وتاریخ ایران کمبریج به خاطر
داشتن لغات زیاد عربی که رنگ و صبغه عربی به آن داده زیاد به چشم می‌خورد.
ایرانیکا کوشیده است با همکاری تعدادی از متخصصان و ایرانشناسان نظام خاصی
برای دگرنویسی مدخلها و اسامی تدوین نماید. در
مورد سرشناسه‌های دایرهالمعارف ایرانیکا، درصورتی که اسامی خاص باشند،
صورت جدید اسم در زبان فارسی مدخل قرار گرفته است. اما اگر اشکال قدیمی و
میانه و صورت لاتینی و یونانی آن اسامی نیز وجود داشته باشد به یکدیگر
ارجاع متقابل داده شده‌اند. در مورد اسامی دوران اسلامی، از اسم اشهر به
عنوان مدخل استفاده شده است و حرف تعریف «ال» حذف شده. در مورد مفاهیم، برای سهولت در بازیابی، معادل آن مفهوم در زبان انگلیسی سرشناسه قرار می‌گیرد. مثلاً منابع و مآخذ: بهرامی، محمد حسین، مجله فلسفه، کلام و عرفان، ضمیمه خردنامه همشهری، 19 آذر 1382، شماره 8، (1 صفحه، از 16 تا 16)، پایگاه اطلاعاتی مقایسه: در
هرحال با تعاریفی که از این دایرهالمعارفهای نام‌آور امروزی به عمل
آوردیم، هر کدام از آنها به نحوی مطرح بودند که شاید دلیل اصلی آن مرجع
بودن آنها در سنوات مختلف قرن است، همانطور که اکثر ناشران بزرگ
دایرهالمعارف ، هرساله به تجدید چاپ کل مجموعه یا جلدهای بازنگری شده،
می‌پردازند و برای روزآمدکردن دایرهالمعارفها در تلاشند، مردم نیز بخاطر
همین روزآمد شدن مجموعه‌ها همگی در تلاشند تا مقایسه‌ای علمی و مستند از
میان تمام دایرهالمعارفها داشته باشند تا بهترین و آسان‌ترین و جامع‌ترین
آنها را برگزینند که همین رقابت‌های سالم نشری است که دایرهالمعارفها و
کتابهای مرجع اخیر را متعدد ساخته است. امروزه
استفاده از سی‌دی‌رام و اطلاعات اینترنتی و نسخه‌های درون‌خطی و چاپی شاید
مشوق اصلی دانش‌پژوهان و محققان باشد. تمام شیوه‌های ارزیابی و اعتبار این
مجموعه‌ها را بین اوراق آنها میتوان دید. شاید
در بین اوراق دایرهالمعارفهای این دوره نداشتن تبعیضات جنسی و نژادی را
بتوان نام برد. از آنجایی که انتشار دایرهالمعارفها عموماً با خطر
سرمایه‌گذاری همراه است، فکر می‌کنم ناشر آن، مسائل بسیار ریز را از زیر
ذره‌بین رد کرده تا همه اقشار خوانندگان را داشته باشد. اما چیزی که مسلم
است اینکه هر دایرهالمعارف خواننده خاص خود را دارد بنابر سلیقه و امکان
استفاده و نیز کارایی آن، دایرهالمعارفها مورد استفاده قرار می‌گیرند. و
این تنوع سلیقه و موضوع و کارایی ما را از داشتن هر نوع مرجعی غنی ساخته که
بسی جای خوشحالی است. اگر
بخواهیم دایرهالمعارفها را از نظر عمومی مقایسه کنیم، دایرهالمعارف
بریتانیکا را مخاطب دانشجویان و متخصصان می‌نامیم. و حال آنکه
دایرهالمعارف آمریکانا با شیوه نگارش ساده‌تر و مقالات دقیق‌‌تر در اختیار
عموم قرار گرفته، سبک خاص ساده دایرهالمعارف آمریکانا که حتی اندیشه‌های
پیچیده علمی را با زبان ساده مطرح کرده، این دایرهالمعارف را بیشتر
عامه‌پسند نموده است، از حسن اصلی آن به حساب می‌آید. آمریکانا بیشتر برای
دانشجویان سال اول دانشگاه و کارهای فوری و سریع بخشی مفید خواهد بود و
دیگر اینکه بریتانیکا که مسائل و مطالب سخت و پیچیده علمی برای متخصصین
طراحی شده، و اما ایرانیکا به مسائل و هنر و علوم و تاریخچه ایران پرداخته
که از این حیث با دو نوع دیگر کاملاً متفاوت است. و یا دایرهالمعارف
آمریکانا به مسائل روز و شخصیتهای امریکایی پرداخته است. اما هر دو مجموعه
آمریکانا و بریتانیکا طبق مقایسه‌ای که دوروتی کول به عمل آورده، شباهت هر
دو دایرهالمعارف را در تأکید در زمینههای دانش بشری یکسان دیده است. و در
هر دو حدود نیمی از مطالب به علوم اجتماعی اختصاص دارد. و بقیه تقریباً
بین علوم انسانی و علوم تقسیم شده و هر دو مجموعه به یک اندازه مصورند. و
تأکید آنها بر مناطق جغرافیایی و سیاسی یکسان است. و البته تفاوت دارند در
اینکه آمریکانا بیشتر بر تاریخ و جغرافیای آمریکا وکانادا تأکید دارد و در
حالیکه بریتانیکا تاریخ و جغرافیای ملل مختلف را در بر می‌گیرد، این خصوصیت
بریتانیکا را به مجموعه‌ای جهانی مبدل ساخته است که از ویژگیهای خاص آن
است. ولی هر دو مجموعه دارای نمایه‌های مفصل هستند ولی از نظر کوتاهی و
استفاده سهل‌تر، آمریکانا در اولویت است. از مقایسه‌ی این دو مجموعه با
دایرهالمعارف ایرانیکا میتوان گفت به علت جدیدتر بودن آن، و همچنین نظم
ساده و حرف به حرف‌نویسی مدخلهای آن، استفاده از آن را ساده‌تر ساخته و
اینکه چون در دایرهالمعارف ایرانیکا بیشتر به هنر و علوم و مسائل و
شخصیتهای ایرانی پرداخته، استفاده جهانی و بین‌المللی آن را به حداقل
رسانده است، ولی از تفاوتهای بسیار مهم و خوب آن با دیگر دایرهالمعارفها،
هدف از انتشار آن است که همانا پرکردن شکاف مهمی است که در منابع مرجع در
ارتباط با تاریخ و فرهنگ خاورمیانه به زبان انگلیسی وجود دارد. چرا که ناشر
ایرانیکا انگلیسی زبان است. و اینکه دامنه و گسترده این دایرهالمعارف
شامل تاریخ و فرهنگ ایران و اثرات متقابل با همسایگانش است و از تمرکز صرف
به ایران خودداری شده است. اما
اگر بخواهیم مقایسه‌ی دقیقی که مستند بر کتابهای مرجع‌شناسی باشد بپردازیم
از نظر تعداد مقالات و تصاویر و نقشه‌ها و مدخل نمایه‌های آنها متفاوتند که
ما آنها را برمی‌شمریم. دایرهالمعارف بزرگسالان آمریکانا با تعداد 45000
مقاله و 23000 تصویر و 1300 نقشه و 354000 مدخل نمایه به انتشار رسیده است.
و دایرهالمعارف بزرگسالان
بریتانیکا با تعداد 70000 مقاله و 250000 تصویر و 20000 نقشه و 790000 مدخل
نمایه خود را از جامع‌ترین دایرهالمعارفها نموده است .( در
دایرهالمعارف ایرانیکا از ارجاعات «نگاه کنید به» و «نیز نگاه کنید به»
استفاده شده است. که نقش و وظیفه آنها همانند دیگر دایرهالمعارفهای معتبر (
مانند بریتانیا یا دایرهالمعارف فارسی ) است. ( در 1996 دایرهالمعارف بریتانیکا اولین وب سایت خود را به راه انداخت تا دسترسی رایگان به مقالات چاپ شده قبلی در فرمت از ویژگیهای این وب سایت می توان به این موارد اشاره کرد: جست و جو بر اساس متن کامل و نمایه تمام مدخلها جست و جوی پیشرفته در زمینههای مختلف تشخیص عبارت در جست و جوی زمینه مورد بحث طبقه بندی مقالات برای جست و جو از روی عنوان حالتهای مختلف جست و جو مانند: جست و جوی پایه و جست و جوی پیشرفته جست و جوی پیشرفته شامل جست و جوی کلمات کلیدی، عنوان، نویسنده، موضوع و .... در
نمایش یک مقاله، خواننده می تواند به عکسها و جدولها از طریق لینکهایی که
در متن جایگذاری شده یا لیستی که سمت راست صفحه قرار دارد و به طور
اتوماتیک با موضوعات موجود در متن ارتباط داده می شوند، دسترسی پیدا کند. عموماً
ارجاع به منابع دست اول که برای مستند‌ساختن مقاله لازم و ضروری است در
متن مقاله آمده است، در آخر هر مقاله منابع تحقیقی بیشتری به خواننده معرفی
شده است. به منظور صرفه‌جویی در فضا، عنوان مختصر کتابها و مآخذ ارائه شده
است. صورت کامل این مآخذ در مقدمه دایرهالمعارف ایرانیکا آمده است. در
مورد تاریخ، در مقالات ایرانیکا از دو فرمول استفاده شده، یکی را برابری
سال هجری و میلادی مثلاً 16- 1515/921 یعنی سال 921 هجری برابر با سال 16-
1515 میلادی. و دیگری سال هجری خورشید که با حرف اما
در هر صورت شاید عیب عمده این دایرهالمعارف مستقل نبودن آن است چرا که
این دایرهالمعارف را تا سال 1833 اقتباسی از دایرهالمعارف آلمانی بریتانیکا 2007 یکی از معتبر ترین دانشنامه های جهان می باشد که شامل بیش از: 8000 مقاله 166000 مجله و لینک به اینترنت اطلس های گوناگون و لینک به اینترنت اطلس های گوناگون معتبر و بین المللی با
حجم زیادی از فیلم ها و عکس ها و ... از موضوعات مختلف. اطلاعات تاریخی.
نقشههای متنوع مناسب برای انجام تحقیقات. قابل استفاده برای سطوح مختلف از
دانش آموز تا محقق. راهنمای نصب فارسی اختصاصی به صورت هم اکنون بریتانیکا یکی از منابع مرجع و راحت است که در آن میتوان اطلاعات را به صورت دایره
المعارف بریتانیکا در سیدی: در سال ۱۹۹۰ فروش بریتانیکا ۶۵۰ میلیون دلار
به دست آورد، اما اینکارتا در سال ۱۹۹۳ به صورت سی دی عرضه شد و به عنوان سیدی و اینترنت در دهه ۱۹۸۰ نسخه سی دی آن دارای ۸۰۰۰۰ مقاله و نسخه نسخه
آنلاین آن دارای ۱۲۰۰۰ مقاله موجود می‌‌باشد به طوری که خلاصه مقالات به
صورت رایگان و مقالات کامل ۷۰ دلار در سال می‌‌باشند. از پروپدیا
خلاصهای است تک جلدی از تمامی دانش بشر که به عنوان راهنمای مطالب بیست
ونه جلد دیگر است. طول مقالات و وسعت وشمول آن بین المللی است . مقالات آن
معتبر و روزآمد است. ماکرو پدیا نوزده جلدی 4257مقاله مهم دارد زندگینامه ها و توصیفهای جغرافیایی با روش الفبایی تنظیم شده است. میکرو
پدیا ده جلدی که به صورت مجموعه ای حقیقت یاب از 102214مقاله کوتاه و به
شکل الفبایی تنظیم شده است. در هیچ یک از این مقالات بیش از 75 واژه نیست.
در آخر همین مقالات ارجاعات لازم برای دستیابی به مقالاتی در همان زمینه در
ماکرو پدیا آمده است. موضوعات اصلی با حروف درشت و عکسها وتصاویر مورد نظر
رنگی است. ارجاعات با نسخه جاری: در نسخه ۱۵ بریتانیکا طرحی نو پیاده کردند که این دایره المعارف را در سه بخش ماکرو پدیا هدف از این دایره المعارف ارائه تمامی معارف و علوم بشری در شکلی نوین بوده است. نسخه‌های ۱۲ تا ۱۴: پس از ایجاد نسخه یازدهم تمامی حقوق و مطالب به شخصی به نام سیرز روباک در نسخه یازدهم: از سال ۱۹۰۹ و نسخه یازدهم این دایره‌معارف توسط نسخه
دهم: در این نسخه به دانشنامه تصاویر و نقشه‌هایی بسیار قدرتمند از جهان
اضافه شد و در سال ۱۸۹۷ تا ۱۹۲۲ توسط هریس اورت هوپر در نسخه اول: اولین قسمت آن در دسامبر ۱۷۶۸ ظاهر شد. نخستین ویرایش آن حاوی مقالات بسیار کوتاه بود. نسخه دوم: پس از موفقیت در نسخه اول، ویرایش دوم آن با کمک جیمز تیلور در طی سالهای ۱۷۷۷-۱۷۸۴ در ۱۰ مجلد و ۸۵۹۵ صفحه ارائه شد. نسخه
سوم: نسخه سوم آن در سال ۱۷۸۸-۱۷۹۷ توسط کولین مک فورکوهار و پس از آن جرج
گلیج در ۱۸+۲ جلد و ۱۶۰۰۰ صفحه منتشر شد. نسخه سوم، اولین ویرایشی بود که
در آن از مقالات تخصصی در موضوعات گوناگون استفاده شد و در آن مسائلی
درباره سالهای آینده آن زمان مطرح شد. سایر نسخه‌ها: مقالات نسخه‌های ۴ تا ۱۰ عموماً مقالاتی علمی تر از مراجع دیگر به شمار می‌‌آمدند. در سال ۱۸۹۵ بریتانیکا به تاریخچه بریتانیکا در اواخر سده هجدهم در
